Keto geeks deel 2

Speciaal voor jullie geeks die het naadje van de ketokous willen weten. Deze keer ga ik dieper in op de fysiologie van nutritionele ketose.

Fysiologie van nutritionele ketose

Waarom is het verlagen van koolhydraten zo belangrijk voor ketose? Omdat het helpt om twee noodzakelijke situaties te creëren. Ten eerste, de bloedglucosespiegel moet dalen en het verlagen van de koolhydraten via een ketogeen dieet is een bewezen methode daarvoor. Ten tweede, de glycogeen voorraad in het lichaam moet opgemaakt worden. Bij een ketogeen dieet kan de voorraad glycogeen die is opgeslagen in de lever opgemaakt worden in ongeveer 48 uur.

Zowel de lage bloedsuikerspiegel als de uitgeputte voorraad glycogeen zijn een cruciale voorwaarde voor ketose. Het lichaam wordt gedwongen om over te schakelen naar een andere energiebron dan glucose. Van nature gebruikt het lichaam glucose als dat beschikbaar is. Dat kan komen via het bloed van de voeding die we eten, of door de omzetting van glycogeen uit de voorraad. Als de bloedsuikerspiegel laag is en de voorraad glycogeen uitgeput kan het lichaam overschakelen op de verbranding van vetten en ketonen als primaire energiebron.

Er is nog een goede reden waarom een lage bloedsuikerspiegel helpt bij het opwekken van ketose. Koolhydraten zijn de voornaamste trigger voor het vrijkomen van het hormoon insuline. Insuline is betrokken bij de opname van glucose uit het bloed in de cellen. Insuline remt daarmee het gebruik van vet als brandstof en stimuleert de vetopslag. Dus als insuline hoog is wordt vet niet verbrand maar opgeslagen. Daar staat tegenover dat als insuline laag is, het lichaam triglyceriden (de opgeslagen vetten) kan gebruiken als brandstof. En bij vetverbranding worden natuurlijk de ketonen lichaampjes geproduceerd.

Samenvattend, de fysiologie van nutritionele ketose omvat het verlagen van de bloedglucosespiegel, de glycogeenvoorraad en insulinespiegel. Het resultaat is een verhoogd vrijkomen van, en vertrouwen op vetten als brandstof. Deze vetten worden uiteindelijk omgevormd tot ketonen lichaampjes die op hun beurt een alternatieve en meer effectieve energiebron voor het lichaam vormen.

Word je niet dik van vet eten?

“Je bent wat je eet” is een veelgehoorde en simplistische uitdrukking die voedingskundigen gebruiken om je duidelijk te maken dat als je ‘slecht’ voedsel eet je gezondheid eronder zal lijden. Veel mensen halen dit uit context door te zeggen “als je vet eet dan word je ook vet”. Als dat waar was dan zou je 15 glazen frisdrank per dag kunnen drinken en bij elke maaltijd granen kunnen eten en nog steeds slank en strak zijn. Is dat mogelijk? Misschien voor iemand die extreem insuline gevoelig is. Is dat waarschijnlijk? Absoluut niet.

Laten we beginnen met te zeggen dat vet niet de boosdoener is. Als het een rechtzaak zou worden, dan zou de uitspraak ‘niet schuldig’ zijn op basis van de bewijzen.

Zoals eerder al gezegd, als je minder koolhydraten gaat eten dan zul je je energie moeten halen uit andere macronutriënten: vetten en eiwitten. Vaak wordt vastgehouden aan de oude Atkins methode waarbij koolhydraatarm eten wordt aangevuld met super hoge hoeveelheden eiwitten, en slechts matige hoeveelheden vetten. Helaas leidt deze aanpak niet tot het vermogen om fat-adapted of keto-adapted te worden. De lever kan namelijk glucose produceren uit bepaalde aminozuren (bouwstenen van eiwitten) via het proces 'gluconeogenese'. Vandaar dat mensen die een ketogeen dieet volgen naast koolhydraatarm juist vetrijk eten terwijl ze hun inname van eiwitten normaal houden of licht verhogen. Het lichaam zal zich dan aanpassen aan het gebruik van vetten als primaire energiebron.

Zoals al eerder gezegd verlies je pas lichaamsvet als je veel vetten eet en weinig koolhydraten. Ook zien we verbetering van de insuline, glucose en cholesterolwaardes, en de algehele gezondheid. Een ketogeen dieet, kan dus niet worden gecombineerd met grote hoeveelheden koolhydraten of eiwitten. De verhouding van de macronutriënten is vet 75%, eiwitten 20% en koolhydraten 5%. Hier kan naar wens of noodzaak van afgeweken worden met behoud van ketose. Aanpassing van het aandeel koolhydraten en eiwitten kan gedaan worden als je goed overgeschakeld bent op vetverbranding en ketonenverbranding. Je wordt flexibeler in je metabolisme naar mate je langer in ketose bent en uiteindelijk bereik je ‘keto-adaptatie’. Dit is een metabole staat die zeer gunstig is voor de gezondheid, mentale helderheid en het gewicht. 

Doel

Keto-adaptatie en metabole flexibiliteit zijn dan ook het doel van een ketogene leefstijl. Het is niet een keto-crash-dieet waarmee je even snel tientallen kilo’s kunt verliezen, om vervolgens weer terug te keren naar veel koolhydraten eten. Mensen die er zo mee omgaan hebben het niet begrepen. Het Keto Leefstijl Programma is zo opgebouwd dat je in vier stappen leert omgaan met een koolhydraatarme en vetrijke leefstijl. Je leert daarbij gezonde gewoontes aan die de basis vormen. Daarna kun je de switch maken naar ketose, om vervolgens in de jaren erna je nieuwe leefstijl voort te zetten met alle voordelen die daarbij horen: goede gezondheid, mentale helderheid en een gezond gewicht.

Het aanleren van een ketogene leefstijl is echt niet zo moeilijk. Om jezelf een hoop uitzoekwerk te besparen kun je kiezen voor het online programma. Heb je te maken met ernstig overgewicht of ziektebeelden dan is begeleiding door een ketoprofessional die kennis heeft van het ketogeen dieet een noodzaak. Ook hiervoor kan je bij Ketogeen Instituut Nederland terecht.

Zelf ketoprofessional worden en leren werken met een ketogeen voedingsplan in jouw praktijk? Volg een opleiding bij ons.

Bronvermelding: “The Ketogenic Bible” van Dr. Jacob Wilson en Ryan Lowry PhD(c)