Keto bij Long Covid

In de Keto Podcast leg ik stap voor stap uit wat een ketogeen dieet is. Jij leert op die manier de termen kennen, gaat de werking begrijpen en leert de waarde inzien van het ketogene proces en de voeding die daar bij hoort. Dit artikel hoort bij aflevering 28 van De Keto Podcast.

Ben jij niet zo’n luisteraar en lees jij liever? 
Dan ben je hier aan het juiste adres: met de artikelen in dit blog kan jij in eigen tempo deze kennis opdoen. In dit artikel geef ik antwoord op de vraag of je een ketogeen dieet kan inzetten bij de extreme vermoeidheidsklachten van Long Covid (LC).

Is een ketogeen voedingspatroon inzetbaar bij Long Covid?

De meest gehoorde klacht bij LC is vermoeidheid, zowel fysiek als mentaal. Naast de vermoeidheid kan je ook klachten hebben als spierpijn, spierzwakte, kortademigheid, keelpijn, verlies van reuk en smaak, en nog vele andere symptomen. Vermoeidheid is wel de meest ernstige klacht, soms zelfs zo ernstig dat iemand daardoor arbeidsongeschikt kan raken. De noodzaak om die van die verlammende vermoeidheid af te komen is dus groot.

Van een ketogeen dieet weten we dat er ketonen geproduceerd worden in het lichaam, en deze ketonen kunnen als extra brandstof dienen voor de meeste cellen en energie leveren. Vandaar dat er gedacht wordt dat een ketogeen dieet een oplossing kan zijn bij de vermoeidheidsklachten van LC. 

Logisch gedacht, maar er zitten een paar kinken in de kabel waardoor een ketogeen dieet niet altijd de eerste stap kan zijn in het herstelproces. 

De werking van ketose

Om in ketose te komen, is het essentieel dat je koolhydraten beperkt. Hierdoor daalt niet alleen glucose in het bloed, maar vooral ook insuline. En als insuline onder een bepaald niveau komt, dan kan vet gebruikt worden als brandstof. Dus ruwweg:

• hoog insuline, geen vetbranding mogelijk
• laag insuline, wel vetverbranding mogelijk

Als de vetverbranding start, dan worden er in toenemende mate ketonen geproduceerd. Ketonen zijn een bijproduct van de vetverbranding, maar zeker niet minder belangrijk. De ketonen worden afgegeven aan het bloed en kunnen opgenomen worden in alle cellen die mitochondriën hebben. Dat zijn bijna alle lichaamscellen, behalve bijvoorbeeld rode bloedcellen.

De mitochondriën zijn als het ware de energiefabriekjes in je cel. Eén cel kan er wel tussen de 500 tot 2000 hebben. Voor onze energievoorziening is het noodzakelijk dat de mitochondriën goed werken. Ze kunnen zowel uit glucose als uit vet en ketonen energie produceren. De naam voor die energie is ATP, wat staat voor adenosinetrifosfaat. Hoe meer ATP er geproduceerd kan worden, hoe beter.

De rol van zuurstof

Om glucose en vet te kunnen verbranden is er zuurstof nodig, dit is de aerobe route. Glucoseverbranding met zuurstof gaat via de mitochondriën en noemen we aerobe dissimilatie. Vetverbranding met zuurstof heet beta-oxidatie en dit verloopt ook via de mitochondriën.

Daar tegenover staat de anaerobe route, zonder zuurstof dus, waarbij alleen glucose verbrand kan worden, en dit heet de anaerobe glycolyse. Je hoort het goed, alleen glucose kan zonder zuurstof verbrand worden, vet dus niet. Voor de verbranding van vetten is dus altijd zuurstof nodig.

Bij verbranding van glucose zonder zuurstof wordt veel lactaat geproduceerd, ook wel melkzuur genoemd, en dit heet het Warburg effect. Dit gebeurt ook deels bij cellen die wel enige mate van zuurstof hebben maar die een zeer snelle celdeling hebben. Lactaat kan ook als brandstof gebruikt worden, maar deze manier van energievoorziening heeft veel minder opbrengst van ATP. We zien deze stofwisseling niet alleen bij kankercellen maar ook bijvoorbeeld bij actieve immuuncellen.

We zien deze stofwisseling niet alleen bij kankercellen maar ook bijvoorbeeld bij actieve immuuncellen.

Infectie met het corona virus

Na besmetting met het virus, worden de immuuncellen actief omdat het virus bestreden moet worden. Zodra het immuunsysteem actief wordt, vraagt het enorm veel energie in de vorm van glucose. Een normale fysiologische reactie is dan dat andere cellen insulineresistent gemaakt worden, om te zorgen dat er zoveel mogelijk glucose naar het bestrijden van het virus gaat. En dat heeft gevolgen:

• je hebt last van spierpijn of spierzwakte 
• de spijsvertering staat op een lager pitje 
• er is minder energie beschikbaar voor de hersenen 
• je ervaart een ziek en zwak gevoel

Het is belangrijk om te weten dat tijdens deze immuunactivatie de energie voornamelijk geproduceerd wordt via de anaerobe glycolyse. En omdat er in die situatie geen vetverbranding mogelijk is, kunnen er ook geen ketonen aangemaakt worden.

Zodra het virus dan overwonnen is, kan het immuunsysteem weer tot rust komen, en kan de insulineresistentie weer worden teruggedraaid. Je cellen krijgen weer allemaal energie en je wordt weer actief. 

Maar wat gebeurt er als er virusresten achterblijven?

We zien dat het nogal eens gebeurt dat er na een corona infectie wat virusresten achterblijven. Het immuunsysteem blijft hierdoor actief, terwijl de echte infectie eigenlijk al achter de rug is. De energiehuishouding blijft dan verstoord en je blijft je moe en slap voelen. Het is dan noodzakelijk om eerst die restanten op te ruimen zodat het immuunsysteem tot rust kan komen.

Wat we ook zien is dat tijdens een corona infectie een ander virus wat al lange tijd sluimerend aanwezig is in het lichaam, ineens weer actief kan worden. En dat is bijvoorbeeld het Epstein-Barr virus wat verantwoordelijk is voor de ziekte van Pfeiffer. Ook die kan zorgen voor erge vermoeidheid en activatie van het immuunsysteem.

In een situatie waar er dus nog virusresten aanwezig zijn, óf dat er heractivatie is van Epstein-Barr, verloopt de energieproductie via de zeer inefficiënte anaerobe glycolyse. In deze zuurstofarme toestand is vetverbranding onmogelijk en kunnen er ook geen ketonen geproduceerd worden. Wie dan toch met een ketogeen voedingspatroon begint, zal snel merken dat de vermoeidheid alleen maar toeneemt, en dat er geen ketonen te meten zijn. Het gevolg is dat het lichaam op zoek gaat naar een manier om aan glucose te komen en gaat dat zelf produceren uit de spiermassa en later ook uit bindweefsel. Dit is niet wenselijk en wil je natuurlijk voorkomen.

Het gevolg is dat het lichaam op zoek gaat naar een manier om aan glucose te komen en gaat dat zelf produceren uit de spiermassa en later ook uit bindweefsel. Dit is niet wenselijk en wil je natuurlijk voorkomen.

Wat kan je dan doen?

Beperk in deze situatie niet in extreme mate de koolhydraten, maar zorg voor inname van gezonde koolhydraten, uit bijvoorbeeld zetmeelrijke groenten en fruit. Vermijd wel zoveel mogelijk de granen en peulvruchten, dus een paleo of oervoedingspatroon is in deze fase een goed idee. Je cellen hebben de energie uit de koolhydraten nu hard nodig.

Daarnaast is het zaak om de virusresten of het geheractiveerde virus op te ruimen. Dit kan je doen met o.a. lactoferrine, maar er zijn ook andere supplementen en middelen die je hiervoor kunt inzetten. Ik adviseer om hiervoor naar een orthomoleculair therapeut te gaan die je daarbij kan helpen.

Daarnaast is er nog een ander probleem wat zich kan voordoen na een virusinfectie en dat is mitochondriale dysfunctie, oftewel, minder goed werkende mitochondriën. De mitochondriën zijn immers ook doelwitten van het corona virus. Om ook deze energievoorziening weer op gang te krijgen na de virusinfectie moeten er een aantal stappen gezet worden. Er zijn supplementen die hierbij kunnen helpen, zoals bijvoorbeeld Q10, en wederom raad ik je aan hiervoor een goede orthomoleculaire therapeut te raadplegen.

Ben je zelf orthomoleculair therapeut, of kPNI therapeut, of andere gezondheidsprofessional, en je wilt leren hoe je mensen met Long Covid kunt helpen herstellen? Dan adviseer ik je om de e-learning van  Natura Foundation te volgen. Hierin wordt van A tot Z uitgelegd welke mechanismes verstoord raken bij een SARS-COV-2 infectie, wat de risicofactoren zijn voor het ontstaan van complicaties en ook van Long Covid, en vooral, wat je kunt doen om weer tot herstel te komen door middel van een effectief behandelplan.

Als je al keto doet

Een ketogeen dieet is in de meeste gevallen dus niet stap 1. Ben je er al wel mee begonnen, of sta je op het punt het toch te proberen? Meet dan dagelijks of je ketonen produceert. Dat kan je doen met een ketostrip voor de urine, of met een vingerprikje voor de bloedwaardes.
Produceer je dan wel ketonen? Dan is bij jou de stofwisseling al voor een goed deel hersteld want blijkbaar is er dan vetverbranding mogelijk om deze ketonen te kunnen produceren. Je kunt er dan gerust ook mee doorgaan, want die extra energie kun je goed gebruiken, ook al merk je het mogelijk niet meteen. De ketonen helpen bijvoorbeeld ook met het reguleren van het immuunsyteem en zorgen van herstel van de mitochondriën.

Maar meet je geen ketonen? Ook niet terwijl je enorm je best doet met het dieet en je zeker weet dat je alles goed doet? Merk je dat je alleen maar vermoeider wordt en je ellendiger voelt? Begin je slappere spieren te krijgen? Stop er dan mee en schakel over op oervoeding, paleo of als je met de Keto Leefstijl Lijsten werkt, schakel dan naar Fase 2.

Het is dus heel belangrijk dat je in de gaten houdt of je wel of geen ketonen meet in dit geval. Je wilt zeker weten dat je lichaam in staat is om naar de vetverbranding over te schakelen en dat je geen risico loopt op afbraak van je lichaamseigen eiwitten om aan energie te komen, want dat is voor je lijf een noodscenario.

Je wilt zeker weten dat je lichaam in staat is om naar de vetverbranding over te schakelen en dat je geen risico loopt op afbraak van je lichaamseigen eiwitten om aan energie te komen, want dat is voor je lijf een noodscenario.

Andere methoden voor ketose

Voor het herstel van de energie en mitochondriën is het dus essentieel om ketonen in omloop te brengen maar is dit meestal niet mogelijk bij LC met een ketogeen voedingspatroon. Er zijn twee andere manieren om dit dan toch voor elkaar te krijgen. 

MCT-olie 

Deze middellangeketen vetzuren gaan via een andere metabole route en worden veel sneller omgezet in ketonen. Kies voor een MCT-olie in de vorm van C8 en C10. Mocht je geen MCT-olie kunnen verdragen, kies dan voor een MCT poeder. Goede MCT’s vind je bijvoorbeeld bij de Keto Fit Shop.

Exogene ketonen 

Dit zijn ketonen die je als supplement kunt innemen waarna er binnen een uur ketonen in je bloedbaan meetbaar zijn. In het geval van long covid kan het zeker het proberen waard zijn om voor therapeutische doeleinden de exogene ketonen in te zetten en zodoende sneller te herstellen. Er zijn verschillende soorten exogene ketonen op de markt:

• in vloeibare vorm, de zgn. ketonen esters. Goed opneembaar, de smaak kan wel erg tegenvallen, en de prijs ook. 
• in de vorm van een poeder, gebonden aan zouten, de ketonenzouten dus. Die zijn te koop van verschillende merken, en met verschillende prijzen. 

Als je meer wilt lezen over exogene ketonen en welke het meest effectief zijn voor de energiehuishouding, lees dan dit artikel wat ik hier eerder over schreef. Let ook op: de zogenaamde Raspberry Ketones zijn GEEN exogene ketonen dus laat je daardoor niet foppen.

In het kort 

Wil je een ketogeen dieet proberen bij LC dan kan je dat korte tijd proberen terwijl je goed in de gaten houdt of er ook echt ketonen worden geproduceerd. Zo ja, dan kan je ermee doorgaan, en daarbij is het niet nodig om hoge ketonenwaardes na te jagen. Een waarde tussen de 0.5 en 1.5 mmol/L is prima.

Meet je geen ketonen na 7 dagen terwijl je het dieet goed uitvoert? Stop er dan mee, want je loopt het risico spiermassa te verliezen en je gaat je er ook niet beter door voelen, misschien zelfs slechter. 

Meet je geen ketonen na 7 dagen terwijl je het dieet goed uitvoert? Stop er dan mee, want je loopt het risico spiermassa te verliezen en je gaat je er ook niet beter door voelen, misschien zelfs slechter.

Ben je zelf een gezondheidsprofessional? En wil je ook jouw klanten hiermee gaan begeleiden? Wil je ze kunnen helpen om een ketogene leefstijl aan te leren? Of wil je een ketogeen dieet kunnen toepassen als therapie? Kijk dan eens bij de geaccrediteerde opleidingen. 

Ketogeen Instituut Nederland heeft inmiddels ruim 100 professionals opgeleid in Nederland en België. Een fantastisch aantal in slechts ruim een jaar! En natuurlijk stoppen we hier niet: we gaan door voor nog meer ketoprofessionals die nog meer mensen kunnen helpen naar een gezonder, energieker en slanker leven. Dat is mijn missie!

Wil je meer weten? Heb je vragen? Stuur me een berichtje en je hoort snel van mij.